Τα θαλάσσια οικοσυστήματα των φυκιών είναι πολύτιμα στη μάχη κατά της κλιματικής αλλαγής, επειδή διακρατούν ανά στρέμμα τόσο διοξείδιο του άνθρακα όσο και τα δάση της ξηράς. Όμως, σύμφωνα με μια νέα διεθνή επιστημονική έρευνα με ελληνική συμμετοχή, η σταδιακή εξαφάνισή τους, ιδίως ειδών όπως η «Ποσειδωνία» στην Μεσόγειο, εξαιτίας της ρύπανσης των θαλασσών, οδηγεί σταδιακά στην απελευθέρωση στην ατμόσφαιρα μεγάλων ποσοτήτων του κυριότερου «αερίου του θερμοκηπίου», συμβάλλοντας περαιτέρω στην άνοδο της θερμοκρασίας παγκοσμίως.
Οι ερευνητές από τις ΗΠΑ, την Αυστραλία, την Ισπανία, τη Βρετανία, τη Δανία και την Ελλάδα (συμμετείχε η ερευνήτρια Ευγενία Αποστολάκη του Ινστιτούτου Ωκεανογραφίας του Ελληνικού Κέντρου Θαλασσίων Ερευνών - ΕΛΚΕΘΕ), με επικεφαλής τον θαλάσσιο βιολόγο Τζέημς Φουρκουρεάν του Διεθνούς Πανεπιστημίου της Φλόριντα, που δημοσίευσαν τη σχετική μελέτη στο περιοδικό γεωεπιστημών «Nature Geoscience», εκτιμούν ότι κατά τον 20ό αιώνα το 29% των υποθαλάσσιων λιβαδιών από φύκια καταστράφηκαν διεθνώς, κυρίως λόγω της ρύπανσης των υδάτων.
Καθώς η θαλάσσια βλάστηση εξαφανίζεται με ετήσιο ρυθμό περίπου 1,5%, υπολογίζεται ότι σχεδόν 300 εκατομμύρια τόνοι άνθρακα απελευθερώνονται από τις θάλασσες και επιστρέφουν στην ατμόσφαιρα κάθε χρόνο, ενισχύοντας το «φαινόμενο του θερμοκηπίου». Οι επιστήμονες μελέτησαν τις περιπτώσεις 946 λιβαδιών υποθαλάσσιας βλάστησης σε όλο τον κόσμο και υπολόγισαν ότι τα φύκια δεσμεύουν 27,4 εκατομμύρια τόνους άνθρακα κάθε χρόνο, αποθηκεύοντάς τους στο βυθό.
Αντίθετα με τα επίγεια δάση, που διακρατούν τον άνθρακα επί 60 χρόνια κατά μέσο όρο, προτού τον απελευθερώσουν ξανά στην ατμόσφαιρα, τα οικοσυστήματα της βλάστησης των θαλασσών δεσμεύουν και αποθηκεύουν άνθρακα ήδη από την τελευταία εποχή των παγετώνων. Αυτό, κατά τις εκτιμήσεις των επιστημόνων, σημαίνει ότι σωρευτικά σχεδόν 20 δισεκατομμύρια τόνοι άνθρακα βρίσκονται σήμερα αποθηκευμένοι τόσο στα ίδια τα φύκια, όσο και στο υπέδαφος του βυθού, σε βάθος έως ενός μέτρου κάτω από τη θαλάσσια βλάστηση.
Η ποσότητα αυτή είναι υπερδιπλάσια από τις παγκόσμιες εκπομπές αερίων, που προέρχονταν από την καύση ορυκτών καυσίμων το 2010. Αν τα φύκια πεθάνουν, τότε, όπως ανέφεραν οι ερευνητές, όλη αυτή η τεράστια ποσότητα άνθρακα θα επιστρέψει στην ατμόσφαιρα. Η ανησυχητική αυτή πρόβλεψη ενισχύεται από μία άλλη νέα έρευνα, που δημοσιεύτηκε στο κλιματολογικό περιοδικό «Nature Climate Change», με επικεφαλής τον Γκάμπριελ Τζόρντα του Τμήματος Θαλάσσιας Οικολογίας του Μεσογειακού Ινστιτούτου Προχωρημένων Μελετών της Ισπανίας.
Οι Ισπανοί ερευνητές διαπίστωσαν ότι η άνοδος της θερμοκρασίας οδηγεί σταδιακά σε εξαφάνιση ένα ευρέως διαδεδομένο είδος φυκιού στην Μεσόγειο, την «Ποσειδωνία» (Posidonia oceanica), που απειλείται με σχεδόν πλήρη εξαφάνιση έως το 2050. Το γεγονός αυτό θεωρείται ανησυχητικό, επειδή το συγκεκριμένο είδος θαλάσσιας βλάστησης δεσμεύει περίπου δεκαπλάσια ποσότητα άνθρακα σε σχέση με τα περισσότερα άλλα είδη φυκιών.
Τα θαλάσσια λιβάδια εμφανίζουν ολοένα και εκτενέστερη υποβάθμιση λόγω πολλών ανθρώπινων δράσεων (π.χ. οικιακά και βιομηχανικά λύματα, παράκτια οικιστική ανάπτυξη, αλιευτικά εργαλεία, υδατοκαλλιέργειες, αύξηση θερμοκρασίας, ανύψωση στάθμης θάλασσας, εισβολή ξενικών υδρόβιων ειδών), με ρυθμό απώλειας 4 φορές μεγαλύτερο από αυτόν των τροπικών δασών. Ηδη υπολογίζεται ότι το 29% περίπου της έκτασης των θαλάσσιων λιβαδιών έχει χαθεί παγκοσμίως, με αποτέλεσμα να έχει μειωθεί σχεδόν κατά 1/3 η ικανότητα των λιβαδιών να αποθηκεύουν άνθρακα. «Επομένως, παράλληλα με την επιτακτική ανάγκη για μείωση της εκπομπής των αερίων του θερμοκηπίου είναι αναγκαία η αποκατάσταση και η προστασία των θαλάσσιων λιβαδιών, προκειμένου αυτά να συνεχίζουν να αποθηκεύουν άνθρακα, συμβάλλοντας στην αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής»
