ΤΟ ΦΑΙΝΟΜΕΝΟ ΤΟΥ ΕΥΡΙΠΟΥ

CASTING         

Ο «λύκος» της Χαλκίδας

ΤΟ ΦΑΙΝΟΜΕΝΟ ΤΟΥ ΕΥΡΙΠΟΥ

Ο πορθμός και συγκεκριμένα ο δίαυλος του Ευρίπου της Χαλκίδας είναι μία στενή λωρίδα θάλασσας (πλάτους 39 μ., μήκους 40 μ. και βάθους περίπου 8,5 μ.) που συνδέει το Βόρειο Ευβοϊκό με τον Νότιο Ευβοϊκό, μεταξύ Στερεάς Ελλάδας και Εύβοιας.

Σε αυτόν το χώρο παρουσιάζεται ένα σύνθετο παλιρροιακό φαινόμενο, που παρατηρείται μόνο εδώ, εξού και η ονομασία του: «Παλίρροια του Ευρίπου». Τα νερά του δίαυλου κινούνται συνεχώς, αλλάζοντας συγχρόνως και φορά κίνησης, κατευθυνόμενα άλλοτε προς τον Βόρειο και άλλοτε προς το Νότιο Ευβοϊκό. 

Η συστηματική παρακολούθηση του εν λόγω ρεύματος έδειξε ότι ενώ στις 22-23 ημέρες παρουσιάζει μια κανονικότητα αλλαγής φοράς ανά 6 ώρες περίπου, όπως ακριβώς η παλίρροια, στις υπόλοιπες 6-7 ημέρες του μήνα το ρεύμα γίνεται τόσο ακανόνιστο που μπορεί να αλλάξει φορά ακόμη και 14 φορές μέσα στο ίδιο 24ωρο!

Έτσι διαπιστώθηκε ότι το κανονικό ρεύμα αντιστοιχεί στις συζυγίες, δηλαδή 11-12 ημέρες περί τη νέα σελήνη και άλλες τόσες κατά την πανσέληνο, ενώ το ακανόνιστο ρεύμα παρατηρείται κατά τους τετραγωνισμούς (Π.Τ. και Τ.Τ.).

Η εξήγηση του συγκεκριμένου φαινομένου του ρεύματος του Ευρίπου απασχόλησε και τους αρχαίους Έλληνες και ειδικότερα τον Αριστοτέλη και τον Ερατοσθένη καθώς και πολλούς άλλους επιστήμονες από τον προηγούμενο αιώνα και μετά. Σημαντική συνεισφορά στη μελέτη του φαινομένου κατέχουν οι Έλληνες Δημήτριος Αιγινήτης (1926), ο Υποπλοίαρχος Ανδρέας Α. Μιαούλης, Β.Ν. (1880) και ο βρετανός Υποναύαρχος Αρθούρος Μένσελ (Arthur Mansel), RN. Η έρευνα συμπληρώθηκε από μετρήσεις του Πανεπιστημίου Αθηνών στη Γλύφα (1981-1984).

Η εξήγηση που έχει δοθεί και έχει γίνει σήμερα αποδεκτή, είναι ότι το φυσικό παλιρροιακό κύμα στο Αιγαίο, φθάνοντας ανατολικά της Εύβοιας, μοιράζεται: ένα μέρος του εισέρχεται στο Βόρειο Ευβοϊκό (από Β. της Εύβοιας) και ένα άλλο εισέρχεται στο Νότιο Ευβοϊκό (από Ν. της Εύβοιας).

Λόγω όμως του διαφορετικού μήκους της διαδρομής, το μεν φυσικό παλιρροιακό κύμα που έρχεται από το Νότο φθάνει στο δίαυλο του Ευρίπου κατά 1 ώρα και 15 λεπτά νωρίτερα του ερχόμενου από Βορρά. Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα οι νότιοι εισερχόμενοι υδάτινοι όγκοι να ανεβάζουν εκεί τη στάθμη κατά 30-40 εκατοστά και να δημιουργείται θαλάσσιο ρεύμα από νότια προς βόρεια.

Μετά 6 ώρες, καθώς η άμπωτη διαδέχεται την πλημμυρίδα, αντιστρέφονται οι συνθήκες και δημιουργείται αντίθετο ρεύμα, αφού στο βόρειο μέρος έχουν συσσωρευτεί μεγαλύτεροι υδάτινοι όγκοι. Όταν λοιπόν συμβαίνουν συζυγίες, οπότε η ένταση της παλίρροιας είναι μεγάλη, το ρεύμα του Ευρίπου παρουσιάζεται κανονικό. Όμως στους τετραγωνισμούς, όπου το ρεύμα είναι ασθενέστερο, τόσο η διαμόρφωση των ακτών, ο βυθός, οι υφιστάμενες καιρικές συνθήκες καθώς και άλλα βαρομετρικά αίτια συντελούν ώστε το ρεύμα να παρουσιάζεται ακανόνιστο.

Οι «περίοδοι ακαταστασίας» παρατηρούνται δυο φορές μέσα στο Σεληνιακό μήνα και διαρκούν για ένα χρονικό διάστημα τριών ημερών.

Η πρώτη περίοδος περιλαμβάνει την 7η, 8η και 9η ημέρα της Σελήνης και η δεύτερη την 21η, 22η και 23η ημέρα της Σελήνης.

Τις δυο πρώτες μέρες, μετά το τέλος κάθε τριήμερης ακαταστασίας, τα νερά δεν αποκτούν μεγάλη ταχύτητα. Είναι τα λεγόμενα «αργονέρια», μέρες κατά τις οποίες η περιοχή κατακλύζεται από κάθε λογής ψαράδες, αφού θεωρούνται ιδανικές για ψάρεμα, κάτι που δεν γνωρίζουν μόνο οι ντόπιοι...

ΜΕ ΦΟΝΤΟ ΤΗ ΓΕΦΥΡΑ...

Έχοντας κατά νου τα παραπάνω, πρωί-πρωί ήμασταν στημένοι στα βράχια, κάτω από τη νέα γέφυρα της Χαλκίδας, προς τη μεριά του Ν. Ευβοϊκού. Στόχος μας ήταν οι μεγάλες τσιπούρες και τα κυνηγιάρικα ψάρια, που σε αυτούς τους βυθούς, με τις συγκεκριμένες συνθήκες (αργονέρια) είναι πολύ πιθανό να συναντήσουμε.

Ο εξοπλισμός αποτελούνταν από τις τρίποδες «σερφάδικες» βάσεις, που είναι απαραίτητες για ένα σωστό ψάρεμα στη συγκεκριμένη περιοχή, δίσπαστα σκληρά καλάμια με μεγάλα μηχανάκια και μολύβια άγκυρες και πυραμίδες για τη σταθερότητα των αρματωσιών μας απέναντι στα ρεύματα του Ευρίπου.

Τα δολώματα που είχαμε μαζί μας ήταν μονοδόλια ντόπια, που είχαν και τον πρωταγωνιστικό ρόλο στις τσιπούρες, αμερικάνος αλλά και φαραώ.

Για τα κυνηγιάρικα ψάρια το μενού ήταν ολόφρεσκα καλαμάρια μεσαίου μεγέθους.

Οι αρματωσιές μας, και για τις δύο περιπτώσεις, ήταν μονάγκιστρες με συρόμενο μολύβι με τη χρήση sissy, όμως τα παράμαλλα που δέσαμε πάνω τους διαφοροποιήθηκαν ανάλογα με το δόλωμα και τα ενδεχόμενα θηράματα: από 0,30 έως 0,35 χιλ. για τις τσιπούρες (δολώνοντας σκουλήκια), και πετονιά διαμέτρου 0,40 χιλ., με αγκίστρια 0/5 - 0/6, για τα μεγάλα κυνηγιάρικα (δολώνοντας καλαμάρια).

Από το πρωί έως και το μεσημέρι οι ώρες πέρασαν χωρίς να πάρουμε ούτε μία τσιμπιά, ενώ τα δολώματα έβγαιναν έτσι όπως ακριβώς τα ρίχναμε, χωρίς να έχουν το παραμικρό ίχνος από κάποιο μικρό ψάρι. Παρόλα αυτά εμείς φροντίζαμε να τα ανανεώνουμε συχνά, ώστε να έχουν την καλύτερη φυσική παρουσία, ελπίζοντας πως τελικά θα καταφέρναμε να ξεγελάσουμε κάποιο ψάρι.

Για να μπορούμε να παρατηρούμε το φαινόμενο των νερών, είχαμε βάλει ως μέτρο στάθμης έναν μικρό βράχο που βρισκόταν μπροστά μας. Κάποια στιγμή η στάθμη των νερών ανέβηκε, καλύπτοντας το βράχο, και... τότε ακριβώς ήταν που τα πράγματα άλλαξαν!

Το καλάμι που είχα δολώσει ένα μεγαλούτσικο νωπό καλαμάρι και το είχα ρίξει να ψαρεύει πατωτά, στην αρχή πήρε δύο καλές τσιμπιές και στη συνέχεια ένα δυνατό και συνεχόμενο τράβηγμα. Πραγματοποιώντας με τη σειρά μου την απαραίτητη κίνηση καρφώματος, κατάλαβα αμέσως πως είχα να αναμετρηθώ με κάποιο μεγάλο ψάρι, πολύ νευρικό αλλά και... ζόρικο, όπως αποδείχθηκε στη συνέχεια.

Σε όλη τη διάρκεια ανάκτησής του, το ψάρι είχε άλλη άποψη από εμένα, ως προς την... κατεύθυνση που έπρεπε να πάρει, βάζοντας γραμμή για τα βράχια δεξιά μου. Αν τα κατάφερνε και έφτανε εκεί, η ήττα μου στην αναμέτρηση αυτή ήταν δεδομένη.

Όμως ο χειρισμός των δυνατών και αξιόπιστων εργαλείων μου δεν του επέτρεψαν να ολοκληρώσει το σχέδιο διαφυγής του, οπότε μετά από μια συναρπαστική μάχη λίγων λεπτών ένα μεγάλο λαβράκι εμφανίστηκε ακριβώς μπροστά μου! Ακολούθησαν στιγμές χαράς, μαζί βέβαια με τις απαραίτητες φωτογραφίες για το περιοδικό μας. Το λαβράκι που πόζαρε δίπλα μου ήταν βάρους 4,5 κιλών...

Μείναμε να χαζεύουμε το πανέμορφο αυτό ψάρι για αρκετή ώρα, προσπαθώντας να ερμηνεύουμε την παρουσία του στην περιοχή, αποφασίζοντας κάποια στιγμή να συνεχίσουμε το ψάρεμά μας. Στα επόμενα 45 λεπτά πήραμε αρκετές τσιμπιές, με μόνες καρποφόρες αυτές με τις δύο τσιπούρες του Θοδωρή, που όμως ήταν κάτω των 500 γραμμαρίων. Όπως πάντα, ο Θοδωρής τις επέστρεψε στο φυσικό τους χώρο, προσδοκώντας να του χαρίσουν στο μέλλον, όταν πια θα είναι πάνω από κιλό, μια πραγματική αναμέτρηση... Έτσι τελείωσε και αυτή η ψαρευτική μας εξόρμηση που σίγουρα θα μας μείνει αξέχαστη.

Τελειώνοντας θέλω να σας υπενθυμίσω πως, αν και τα βράχια στη συγκεκριμένη περιοχή είναι αρκετά βατά, χρειάζεται μεγάλη προσοχή γιατί λόγω του συνεχούς ανεβοκατεβάσματος των νερών έχουν αυτήν τη γλίτσα πάνω τους, που γλιστράει πάρα πολύ. Και όπως λέμε πάντα, ποτέ σε βράχια μόνοι μας!

Όμως λέμε και κάτι ακόμη, πως ανεξάρτητα των αποτελεσμάτων, το ψάρεμα είναι χαλάρωση, τρόπος διαφυγής και καλή παρέα! Και όλα αυτά συνυπήρξαν στην εξόρμησή μας στον πορθμό του Ευρίπου.

Κωνσταντίνος Γαλάνης

Το άρθρο αυτό δημοσιεύτηκε στο περιοδικό ΄΄ΨΑΡΕΥΩ'' τον Ιανουάριο του 2011 τεύχος 42